1. Plovi, plovi
| Plovi: | Volkslied uit Dalmatië |
| Plovi, plovi douboko yé moré, Anko anschitzé, Doucho i sretzé moyé. | Spelevaren, varen, over de diepe zee Anne, Anneke, mijn ziel en mijn hart. |
| Tvoyé oko ko moré douboko, Anko anschitzé, Doucho i sretzé moyé. | Jouw ogen zijn zo diep als de zee Anna, Anneke, mijn ziel en mijn hart. |
2. Vuprem oci
Het gebied Medjimorje is het noordelijkste en kleinste gewest in Kroatië. Het is begrenst door de rivieren Drava en Mura. Het gebied was eens het land van de hoge adel van Kroatië, maar in de loop van de geschiedenis kwam het onder Hongaars bestuur. Met de onafhankelijkheid van de Balkanstaten van het Oostenrijks-Hongaars keizerrijk in 1918, behoorde het opnieuw tot Kroatië.
In de afgelopen eeuw wisselden de machthebbers elkaar af: Joegoslavië, Hongarije en nu deel van Kroatië. Ondanks de vele oorlogen is Medjimorje één van de meest ontwikkelde en mooiste regio’s.
| Vuprem oci: | Traditional uit Kroatië Muziek: V. Zganec |
| Vuprem oci, vuto nebo visoko, tam já vidim svetle zvezde igraju. | Wanneer ik mijn ogen richt op het hemelgewelf zie ik haar schitteren als sterren. |
| Medjimorje, kak si lepo zeleno, cveticem si ti meni obgràjéno. | Medjimorje, je bent zo groen en zo mooi als je mij verschijnt in je bloemenkleed. |
3. Adieu foulards
In het lied wordt een allusie gemaakt op de juwelen gedragen in de Antillen: de halskettingen van goud en de traditionele kledij uit madras. Madras is een stof van zijde en katoen, origineel afkomstig van de stad Madras in India. De kleuren zijn zeer levendig. Deze stof wordt zeer vaak gebruikt voor kleding in de Antillen.
Echter het meest essentiële is de hoofddoek. De wijze waarop deze geknoopt wordt, spreek de werkelijke taal van het hart: 1 knoop: mijn hart is vrij 2 knopen: mijn hart is toevertrouwd aan iemand, maar je kan je kans proberen 3 knopen: ik ben een getrouwde vrouw 4 knopen: mijn hart is onbegrensd, er is plaats voor velen
Het lied is geschreven in de folkloristische stijl van het doudouisme. ‘Doudou’ is een koosnaampje uit de Antillen, meestal aan een vrouw gegeven.
| Adieu foulards, adieu madras: | Guadeloupe Creools |
| Adiue foulards, adieu madras, adieu grains d’or, adieu colliers choux, doudou anmwen i ka pati, élas, élas, sé pou toujou. | Vaarwel sjaals, vaarwel madras, vaarwel goud en halskettingen, mijn geliefde vertrekt, helaas, helaas, ‘t is voor altijd, |
| Bonsou misyé le gouvènè, mwen vini fè on ti pétisyon, pou mandé ou lotoriza syon, lésé doudou an mwen ban mwen. | Goeiedag mijnheer de gouverneur, ik kom u een verzoekschrift overhandigen om je te vragen mijn geliefde te laten gaan. |
| Mademoiselle c’est bien trop tard, doudou aou ja anbaké, batimanla ja si labwé, byento i ké aparéyé. | Mevrouw, ‘t is al te laat, het bevel is al getekend Uw geliefde is al ingescheept, weldra zal hij onderweg zijn. |
4. Bigin lontan
De beguine is onze muziek, onze mooiste rijkdom.
Hoewel ze doorheen de tijden is veranderd,
en nog steeds evolueert,
blijft ze haar waarde behouden.
Daarom moeten we de beguine bewaren,
voor altijd, voor eeuwig.
Onze wortels zullen we nooit vergeten.
‘Bigin lontan’ is een traditioneel volkslieduit de Franse Antillen. De taal van het lied is Creools, verwant aan het Frans. De biguine is dansmuziek afkomstig uit Martinique en was vooral populair in de jaren 20. Het is een combinatie van ritmische elementen uit Afrika en Europeese melodieë en teksten. Deze muziekvorm bevat weleens satire en sociaal protest in zich. Er bestaan ook beguinedansen die een versmelting zijn van Franse salondansen met de Afrikaanse stijl. In 1920-1930 waren deze dansen in Europa erg in, mede door de deelname van soldaten uit MArtinique aan WO I.
| Bigin Lontan: Creools, uit Guadeloupe Tekst: Marinales Muziek: Livrat Arrangement: Trussardi |
| Bigin mizik a péyila, sé bigin, pli bèl richès an nou. Bigin wi sé mizik an nou é sé pousa fo nou gadé y toujou, toujou. |
| Refrein: Bigin bigin, lontan lontan, fo sa diré lontan lontan. mwen vini fè on ti pétisyon, Bigin bigin, lontan lontan, fo pa sa janmé disparèt. |
| Tini ka di sa démodé, tini dòt ki di sa dépassé. Magré tousa ki ka chanjé, sé biginla ki tout valè a péyila. |
| Mizik tou jou ka évolué, nou osi i fo nou progrésé. Janmé fo pa nou oubliyé, rasin an nou bigin an nou toujou, toujou. |
5. Fatou Yo
Fatou yo si diadialano
Fatou fay fay fatou
Fatou olement n’dio
Fatou yo si diadialano
Boutoumbele boutombele boutoumbele
Oh mamy sera, oh mamy cas, boutoumbele.
Jia cana canfa boulo di foyer jouerola
Sodia so, sodia, sodia, ina Gambia
Coco ina co, son yango.
‘Fatou yo’ is een klein meisje dat in Senegal opgroeit. Ze houdt van dansen met de andere jongens en meisjes in het dorp, en droomt van zingen met baby olifantjes en girafjes. De jongens en meisjes zingen en dansen, de lucht hangt vol met de geur van de eerste verliefdheid, …
Het lied is een ‘sikko’, een dans waarbij de deelnemers achter elkaar op een lijn bewegen en hun handen in de lucht steken, ofwel het middel vasthouden van de persoon die voor hen staat. De naam van de dans komt van de asikos of sikkos, de tam-tams die de dans begeleiden.
Dit Senegalees volkswijsje is tot ons gekomen in de versie van Toure Kunda, een Senegalees broederpaar dat enorm populair is in Frankrijk en in Afrika. Hun liederen mengen verschillende stijlen en zijn gezongen in de vele talen die Senegal en de omliggende landen rijk is.
6. Unodisbom
| Unodisbom: | Xhosa, Zuid-Afrika Arrangement: M. Hamilton |
| Unodisbom u’ duke ne’ nkomo zam, Emfana ndin’ bath’ uphambene na? | Unodisbom is met zijn kudde verdwenen. Ze zeggen dat hij gek is. |
| Sofika litshona, Sofika sizebenza. Latsho na ilanga, Latsho n’ ezintabeni. | We zullen bij zonsopgang komen en werken. De zon komt op in de bergen. |
7. For the beauty
Tekst: F. S. Pierpoint
Muziek: John Rutter
| For the beauty of the earth, For the beauty of the skies, For the love which from our birth, Over and around us lies, Over and around us lies: Lord of all, to thee we raise This our joyful hymn of praise. | For the beauty of each hour, Of the day and of the night, Hill and vale and tree and flower, Sun and moon and starts of light, Sun and moon and starts of light: Lord of all, to thee we raise This our joyful hymn of praise. |
| For the joy of the human love, Brother, sister, parent, child, Friend on earth, and friends above, For all gentle thoughts and mild, For all gentle thoughts and mild: Lord of all, to thee we raise This our joyful hymn of praise. | For the perfect gift of Thine, To our race so freely given, Graces human and devine, Flowers of earth and buds of heaven, Flowers of earth and buds of heaven: Lord of all, to thee we raise This our joyful hymn of praise. |
8. Vegetaciones
| Vegetaciones | Vegetaties |
| A LAS tierras sin nombres y sin números bajaba el viento desde otros dominios, traía la lluvia hilos celestes, y el dios de los altares impregnados devolvía las flores y las vidas. | IN DE oorden zonder naam noch getal streek de wind uit andere landen neer, trok de regen hemelse draden, en de god van de doordrenkte altaren gaf de bloemen en de levens terug. |
| En la fertilidad crecía el tiempo. | In de vruchtbaarheid groeide de tijd. |
| El jacarandá elevaba espuma hecha de resplandores transmarinos, la araucaria de lanzas erizadas era la magnitud contra la nieve, el primordial árbol caoba desde su copa destilaba sangre, y al Sur de los alerces, el árbol trueno, el árbol rojo, el árbol de la espina, el árbol madre, el ceibo bermellón, el árbol caucho, eran volumen terrenal, sonido, eran territoriales existencias. | De jacaranda lichtte schuim uit transmariene schitteringen op, de araucaria met zijn stekelige lansen was de macht tegen de sneeuw, de belangrijkste mahonieboom distilleerde bloed uit zijn kruin, en ten zuiden van de lorken, de donderboom, de rode boom, de doornenboom, de moederboom, de vermiljoenen ceibo, de rubberboom, zij waren aards volume, geluid, ze waren territoriale existenties. |
| Un nuevo aroma propagado llenaba, por los intersticios de la tierra, las respiraciones convertidas en humo y fragancia: el tabaco silvestre alzaba su rosal de aire imaginario. Como una lanza terminada en fuego apareció el maíz, y su estatura se desgranó y nació de nuevo, diseminó su harina, tuvo muertos bajo sus raíces, y luego, en su cuna, miró crecer los dioses vegetales. Arruga y extensión, diseminaba la semilla del viento sobre las plumas de la cordillera, espesa luz de germen y pezones, aurora ciega amamantada por los ungüentos terrenales de la implacable latitud lluviosa, de las cerradas noches manantiales, de las cisternas matutinas. Y aun en las llanuras como láminas del planeta , bajo un fresco pueblo de estrellas, rey de la hierba, el ombú detenía el aire libre, el vuelo rumoroso y montaba la pampa sujetándola con su ramal de riendas y raíces. | Een nieuw voortgedreven aroma vulde, door de scheuren der aarde, de ademteugen in rook en geur veranderd: de wilde tabak verspreidde zijn rozestruik van denkbeeldige lucht. Als een lans in vuur beland verscheen de maïs, en zijn gestalte zaaide zich uit en werd opnieuw geboren, verspreidde haar meel, had doden onder zijn wortels, en zag dan, in zijn wieg, de vegetale goden groeien. Plooi en extensie, verstrooide het zaad van de wind op de pennen van de bergkam, dik licht van kiemen en tepels, blinde aurora gevoed aan de borst van de aardse zalven van de ontembare regenachtige breedtegraad van de gesloten nachtelijke bronnen, van de ochtendlijke citernes. En nog in de vlakten als lagen van de planeet onder een kille sterrendorp hield de koning van het gras, de ombu, de vrije lucht, de ruisende vlucht tegen en teelde de pampas, en onderwierp het met zijn tak van teugels en wortels. |
| América arboleda, zarza salvaje entre los mares, de polo a polo balanceabas, tesoro verde, tu espesura. | Amerika bomenrijk, wilde distel tussen de zeeën, van pool tot pool balanceerde je, groene schat, je dichtheid. |
| Germinaba la noche en ciudades de cáscaras sagradas, en sonoras maderas, extensas hojas que cubrían la piedra germinal, los nacimientos. Útero verde, americana sabana seminal, bodega espesa, una rama nació como una isla, una hoja fue forma de la espada, una flor fue relámpago y medusa, un racimo redondeó su resumen, una raíz descendió a las tinieblas. | De nacht ontkiemde in steden van heilige schilen, in sonoor hout, uitgestrekte bladeren die de kiemsteen, de geboorten bedekten. Groene baarmoeder, Amerikaanse zaadsavanne, rijkelijke tafel, een tak werd geboren als een eiland, een blad had de vorm van een zwaard, een bloem was lamp en medusa, een tros rondde zijn samenvatting, een wortel daalde neer in de mist. |
PABLO NERUDA: dichter-politicus
Pablo Neruda werd geboren op 12 juli 1904 in Chili als zoon van een treinconducteur. Op 13-jarige leeftijd publiceert hij al zijn eerste gedichten en proza. Vanaf 1921 studeert hij Franse literatuur in Santiago en wordt prof. Hij krijgt veel publicaties en poëzierecitals op zijn naam. Vanaf 1927 werkt hij als diplomaticus. In 1941 start zijn politieke carrière als lid van de Chileense communistische partij. In 1946 leidt hij de verkiezingscampagne van Gonzalez Videla, die na zijn verkiezing tot president een anticommunistische dictator blijkt te zijn. Pablo Neruda reageert met een discours in de senaat dat de bekende titel van Emile Zola “J’accuse” draagt. Bijna wordt hij gearresteerd en hij vlucht naar het buitenland. Zijn ballingschap in Europa leidt hem naar Rusland, Polen, Hongarije en Italië. Hij verblijft ook in India en Mexico. Daar ontstaat in 1950 zijn Canto General, geschreven in zijn ondergedoken bestaan. Het werk is meteen verboden in Chili.
In dat jaar krijgt hij ook, samen met Pablo Picasso, de Internationale Prijs voor de Vrede. In 1952 keert hij terug naar Chili. Enkele jaren later steunt hij de verkiezingscampagne van Salvador Allende die presidentskandidaat was.
Na Allendes verkiezing wordt hij ambassadeur in Frankrijk. Daar ontmoet hij Mikis Theodorakis.
In 1971 ontvangt hij de nobelprijs voor literatuur. In 1972 keert hij terug naar Chili waar hij met triomf in Santiago onthaald wordt.
Op 11 september 1973 wordt Salvador Allende vermoord door de groep rond Pinochet en de CIA. Neruda’s huis in Santiago wordt verwoest en zijn boeken worden verbrand. Neruda sterft op 24 september 1973 aan leukemie. Zijn begrafenis wordt , ondanks de vele politie-escortes, een protestmanifestatie tegen de fascistische terreur. In 1974 zal zijn autobiografie posthuum verschijnen.
CANTO GENERAL
Een continent en zijn volk: opkomen voor waardering, strijd tegen onrecht
Canto General telt 342 gedichten. Daarin beschrijft Pablo Neruda de geboorte van het Latijns-Amerikaanse continent en de geschiedenis van allen die er zijn geboren en er leven. Hij brengt een hulde aan zijn continent zodat de inwoners bewust kunnen worden van zijn schoonheid. Maar hij beschrijft terzelfdertijd ook de mensen die er lijden en er strijden tegen de onderdrukkers, tegen zij die de mensen en de rijkdom van de natuur uitbuiten. Dit geeft zijn werk een universeel karakter. De beschrijving van schoonheid én een scherpe aanklacht ineen.
Zijn poëzie spreekt met machtige metaforen en met een vloedgolf van beelden en ritmes over het universum temidden waarvan de mens leeft. De mens wordt beschreven als een element van de natuur; hij haalt er zijn kracht uit maar zal tegelijkertijd ook onder natuurelementen lijden. De relaties tussen de mens en de natuur worden op die manier symbool en model voor de relaties tussen mensen: harmonie en onderdrukking.
Toen hij in 1971 de nobelprijs kreeg, werd zijn Canto omschreven als “het Amerikaanse dichtwerk dat leven geeft aan de armen en aan de dromen van een continent en waardoor een continent bewust wordt van haar waarde”
Pablo Neruda heeft het grootste deel van dit werk geschreven toen hij op de vlucht was na zijn beschuldigingen tegen de Chileense president-dictator Gonzalez Videla. In die omstandigheden is de Canto General een vorm van weerwraak geworden tegen alle onderdrukkende krachten, van de conquistadores tot de dictators. Maar het is ook een groot lied van solidariteit met de onderdrukten: de mijnwerkers, de indianen, de arme boeren.
De Canto General is op muziek gezet door Mikis Theodorakis, een man met dezelfde idealen als Neruda. De muzikale bewerking straalt dan ook hetzelfde elan en evenveel intensiteit uit als de poëzie van Neruda. Niet alles is op muziek gezet, dat zou teveel geweest zijn. Theodorakis koos de gedichten met de hulp van Allende. Je kan ze onderverdelen in verschillende thema’s. Vooreerst zijn er de gedichten die het ontstaan van het continent, de vegetatie, de vogels en de dieren evoceren: Vegetaciones, Vienen los pajaros, Algunas bestias. Andere getuigen van de onderdrukking en de exploitatie van Latijns-Amerika: La United Fruit Co en Amor America. Los Libertadores en America Insurrecta, Lautaro, Sandine en Emilio Zapata zijn dan weer strijd –en bevrijdingsliederen. Zijn politieke overtuiging drukt hij uit in Voy a vivir en A mi partido.
In het hart van de gezongen Canto staat het Requiem dat Theodorakis voor Neruda geschreven heeft.
Mikis Theodorakis over het onstaan van zijn Canto General:
“In 1971 ben ik naar Chili vertrokken op uitnodiging van de regering van Salvador Allende. In leefde daar in ballingschap en ik was voorzitter van het patriotisch front tegen de dictatuur in Griekenland. Het Chileense volk boeide mij sterk. Ze staan dicht bij het Griekse volk wat hun karakter en temperament betreft. In Chili vond ik mijn tweede vaderland. Na een concert in Valparaiso stelde een groep van Chileense componisten mij enkele partituren voor . Zij hadden werk van Neruda op muziek gezet. Ik beloofde hen dat ik een muzikale interpretatie van de Canto General zou maken. Ik vertelde over mijn plannen aan Salvador Allende. Aangezien ik geen letter Spaans sprak wou hij mij graag helpen en duidde hij met een potloodje de mooiste gedichten aan In Parijs begon ik aan de eerste twee gedichten: Amor America en Vegetaciones. Op reis aan de Middellandse Zee schreef ik verder maar eens terug in Parijs lag er teveel ander werk te wachten. In die periode kwam Yannis Didilis naar Parijs wonen en hij werd de dirigent van mijn orkest. Yannis was iemand die mijn muziek heel goed interpreteerde. We namen samen mijn werk door. Toen ik aan de Canto General kwam, vroeg hij mij wat ik ermee van plan was. “Niets”, zie ik, “ik heb momenteel te veel werk.” “Wel”, zei Yannis,” dan zal ik daarop werken met de zangers en jouw orkest, want hier ligt jouw meesterwerk.”
De Canto General zal geleidelijk aan groeien. Op vraag van Neruda worden nog andere gedichten toegevoegd. De eerste versies worden opgevoerd begin de jaren 70. Theodorakis zal met zijn orkest een rondreis door Latijns-Amerika maken in 1973. In Chili zullen ze echter niet meer welkom zijn. We zijn immers in het jaar van de moord op Allende.
De definitieve versie van de Canto komt er vanaf 1974. Het wordt een arrangement met koor, 2 piano’s, 3 gitaren, een contrabas, 6 percussionisten, 3 bouzoukis (vervangbaar door 3 fluiten). In 1981 is het werk klaar.
Mikis Theodorakis heeft zijn Canto opgedragen aan Yannis Didilis. Zonder hem was het werk er misschien nooit gekomen…
9. Something inside
Tekst: Labi Siffre
Muziek: Labi Siffre
Something inside so strong
I know that I can make it
Though you’re doing me wrong, so wrong
You thought that my pride was gone… oh no
There’s something inside so strong
Something inside so strong
Something inside so strong (1987) is geschreven voor de zwarte gemeenschap van Zuid-Afrika, ten tijde van de apartheid, en voor alle slachtoffers van onrecht. Arme mensen aan de rand van de maatschappij in vele landen, namen het aan als hun lijflied. Labi Siffres muziek getuigt van zijn gevecht voor erkenning en hulp voor de machtelozen. Tegenwoordig concentreert hij zich op het schrijven. Met zijn geladen poëzie, dikwijls verbonden met zijn homofiele geaardheid en Afrikaanse afkomst, probeert hij mansen tot een opener wereldbeeld te brengen.
| The higher you build your barriers, the taller I become. The farther you take my rights away, the faster I will run. You can deny me, you can decide to turn your face away. No matter ’cause there’s… |
| Refrein |
| Something inside so strong. I know that I can make it. Though you’re doing me wrong, so wrong. You thought that my pride was gone, oh no. |
| There’s something inside so strong. Oh,something inside so strong. |
| Strofe 2 |
| The more you refuse to hear my voice, the louder I will sing. You hide behind walls of Jericho, your lies will come tumbeling. Deny my place in time, you squander wealth that’s mine. My light will shine, so brightly it will blind you, because there’s… |
| Refrein |
| Something inside so strong. I know that I can make it. Though you’re doing me wrong, so wrong. You thought that my pride was gone, oh no. There’s something inside so strong. Oh, something inside so strong. |
| Strofe 3 |
| Brothers and sisters, when they insist we’re just not good enough, when we know better, just look them in the eyes and say: We’re gonna do it anyway. We’re gonna do it anyway. |
| Refrein |
| Something inside so strong. I know that I can make it. Though you’re doing me wrong, so wrong. You thought that my pride was gone, oh no. There’s something inside so strong. Oh, something inside so strong. |
| Tussenspel |
| Strofe 4 |
| Brothers and sisters, when they insist we’re just not good enough, when we know better, just look them in the eyes and say: We’re gonna do it anyway. We’re gonna do it anyway. We’re gonna do it anyway. |
| We’re gonna do it anyway. Because there’s… |
| Refrein |
| Something inside so strong. I know that I can make it. Though you’re doing me wrong, so wrong. You thought that my pride was gone, oh no. There’s something inside so strong. There’s something inside so strong. |
| Coda |
| I know that I can make it. Though you’re doing me wrong, so wrong. You thought that my pride was gone, oh no. There’s something inside so strong. Oh, something inside so strong Oh, something inside so strong Oh, something inside so strong |
10. Pick a bale of cotton
Deze Negro Spiritual vindt zijn oorsprong bij de zwarte slaven uit het Amerika van de achtiende en negentiende eeuw, en is als het ware een ritmisch protestdeuntje om het hoofd te kunnen bieden aan de zware arbeid op de katoenvelden. De Bale uit het lied, moet met een korrel zout worden genomen, aangezien één persoon onmogelijk deze hoeveelheid zou kunnen dragen. Pick a bale of cotton is één van de zogenaamde bluessongs die ooit op plaat is opgenomen.
Ten tijde van het presidentschap van George Washington lanceerde de katoennijverheid een ware migratie naar het Zuiden. Gedurende de volgende decennia werd het zogenaamde ‘Cotton Kingdom’ opgericht. Van Carolina, waar rijst en tabak gedurende lange tijd de voornaamste landbouwproducten waren geweest, tot Louisiana, waar voorheen eerder de suikerproductie een vooraanstaande plaats innam, rezen katoenplantages als paddestoelen uit de grond. Mede daardoor kende de slavernij een groet opgang. Afschaffing van de slavernij en bevrijding van de zwarten werd pas bekomen met de Amerikaanse burgeroorlog eind achttiende eeuw.
Jump down turn around,
Pick a bale of cotton,
Got to jump down, turn around,
Pick a bale a day.
O, Lordy! Pick a bale of cotton!
O, Lordy! Pick a bale a day!
Hot sun, pick all day.
You got the hot sun overhead,
Pick a bale of cotton,
Hot sun overhead, pick a bale a day.
Cool earth, pick all day.
You got the cool earth at your feet,
Pick a bale of cotton,
Cool earth at your feet, pick a bale a day.
O, Lordy! Pick a bale a day!
O, Lordy! Pick a bale a day!
You got to jump down, turn around,
Pick a bale a day.
Pick a bale of cotton all the day!
11. O Nkembo, o likolo
Muziek: Abbé J.P. Makemba
Arrangement: Edgar Vayemba
| Refrein: Oh Nkembo, Oh Nkembo o likolo O nse boboto na bato ba lamu O nse boboto na bato ba motema bolamu! Nkembo, Nkembo, Nkembo, e mu! |
| 1. Tokokomisa yo, tokokembela yo e, tokokumbamela yo, tokotondo yo e nza be. Nkembo, Nkembo Nkembo e … |
| 2. Mokonzi nzambe, nkumu wa likolo e, tata e, wa boka si bo nso zuna nkembo. Nkembo, nkembo, nkembo e … |
| 3. Moko nzi yezu kristu mwana se moko wa nzambe yende mwana wa tata ah, ah, ah nkembo … |
| 4. Yo moko mononzi, yo mokonzi, yo. Moko oleko banso, oh … |
| 5. Yo moto okolongola masumuma bato, mwa mpata yokela biso mawa, mwa mpata ondima losambo la biso … |
| 6. Elongo n’elimo santu oh, nkembo na nzambe tata oh, nkembo nkembo na mwana oh, nkembo nkembo n’elimo elongo |
| Ah,nkembo amen |
Deze gloria wordt in Congo begeleid met handgeklap, geroep en ritmische bewegingen. Vieren van de levende Vader, Zoon en Geest met handen en voeten dus. Deze uitbundigheid lijkt haaks te staan op de levensomstandigheden van het Congolese volk. Toch is het geloof in God voor velen de drijvende kracht om te blijven hopen en geloven in een betere wereld.
12. Nkosi Sikeleli
Herkomst: Zuid-Afrika
Taal: Xhosa
| Nkosi Sikelel’i Afrika Maluphakanyisw’uphondo lwayo Yizwa imithandazo yethu Nkosi sikelela Thina lusapho lwayo |
| Woza Moya Sikelela Nkosi sikelela Woza Moya Sikelela Nkosi sikelela Woza Moya Oyingewele Nkosi sikelela Thina lusapho lwayo |
| Morena boloke o se boloke O fedise dintwa le Matswenyeho |
| O se boloke o se boloke sechaba sa heso sechaba sa Afrika O se boloke o se boloke O se boloke More o se boloke sechaba sa heso sechaba sa Afrika |
| Makube njalo Makube njalo kudekube nguna phakade kudekube nguna phakade |
De allereerste versie van dit lied werd gecomponeerd in 1897 door eenchristelijke muzikant uit de Kaapprovincie. Door de jarern heen is het uitgegroeid tot de nationale hymne in verschillende landen uit zuidelijk Afrika, zoals Zimbabwe. Ook in Zuid-Afrika werd het herkend als een lied van het land, totdat het ANC het lied als het ware opnam.
Sinds de verkiezingen van april 1994 is het officieel uitgeroepen tot de nationale hymne van Zuid-Afrika, naast Die Stem die tot dan toe als enige officiële nationale volkslied bestond.
Op de inauguratie van Nelson Mandela als eerste president na de apartheid, werd de nieuwe Zuid-Afrikaanse vlag gehesen onder het zingen van die twee liederen. F. W. De Klerk, de vorige president, probeerde aarzelend enkele woorden mee te zingen uit Nkosi Sikeleli Afrika. Mandela zong geen van beide liederen mee. Misschien had hij Nkosis zelf uit volle borst willen meezingen, maar hij kon het niet aan om Die Stem te zingen, dat lied dat zo lang als symbool had gestaan voor al wat de zwarte bevolking zo lang had onderdrukt. Maar Mandela was heel groots toen hij zijn ‘eigen’ volk, de zwarten, opriep om ook Die Stem van buiten te leren, net zoals zij allen op alle mogelijke manifestaties Nkosis Sikeleli zeer krachtig zongen.
Het laatste gedeelte van het lied, Makube Njalo, werd ooit spontaan op een politieke meeting toegevoegd. Het mocht een hele tijd niet gezongen worden omwille van de zware politieke betekenis die eraan vast hing: “Laat het voor altijd zo zijn.” Het is de symbolische uitdrukking van de strijd voor democratie in Zuid-Afrika.
13. Maria, Maria
Herkomst: Brazilië
Tekst: Fernando Brant & Milton Nascimento
Muziek: Milton Nascimento
Arrangement: Tom Van Achte
| Maria, Maria, é um dom, Uma certa magía, Uma força que nos alerta Uma mulher que merece vivir e amar como outra qualquer do planeta. | Maria, Maria, is een geschenk iets heel bijzonders, een krqacht die ons wakker houdt, een vrouw die het verdient te leven en te beminnen, zoals de andere vrouwen op onze planeet. |
| Maria, Maria, é o som, E a cor, é o suor, É uma dose mais forte, lenta, De uma gente que ri quando deve chorar, E não vive, apenas aguenta. | Maria, Maria, is de klank, de kleur, het zweet, het sterkste slokje, geleidelijk aan, Zij is alles voor een volk dat lacht als het moet huilen dat niet mag leven, maar het toch verdraagt. |
| Mas é preciso ter força é preciso ter raça é preciso ter gana sempre Quem traz no corpo uma marca, Maria, Maria, mistura a dor e alegria. | Maar men moet sterk zijn, Men moet een stam hebben, altijd opnieuw verlangen Hij die op zijn huid dat merkteken draagt, Maria, mengt gevoelens van vreugde en verdriet. |
| Mas é preciso ter manha é preciso ter graça é preciso ter sonho sempre Quem traz na pele essa marca, Possui a estranha mania de ter fé na vida. | Maar men moet slim zijn Men moet in de gratie vallen, altijd opnieuw blijven dromen, Hij die op zijn lichaam dat merkteken draagt, bezit een bijzondere manier om in het leven te geloven. |
14. This little light
Negro spiritual
| This little light of mine I’m gonna let it shine This little light of mine Yes, I’m gonna let it shine Let it shine, let it shine, let it shine |
This little that shines is the light of love, Lights the darkness from above, Shines on you and it shines on me, And it shows what de light of love can do. I’m gonna shine my light both far and near, I’m gonna shine my light bright and clear, Where there’s a dark corner in this land I’m gonna let my little light shine. |
On monday He gave me the gift of love, Tuesday peace came from above, Wednesday He told me to have more faith, And on thursday He brought the gift of grace, And then on friday He told me “Watch and pray”, And then on saturday, what to say, On sunday He gave me pow’r divine To let my little light shine. |
15. Canon de la Paix
Tekst: R. Roland
Muziek: F. Ternal
Ecoutez,
Le temps viendra
Les hommes un jour sauront la vérité
Le lion s’étendra près de l’agneau
Et nous foudrons les piques
Pour des faux
Et les arbres pour des herses
La paix sera notre combat
Faites que ce temps vienne !
16. Un pueblo que camina
| Vertaling: | |
|---|---|
| Ref. | |
| Un pueblo que camina por el mundo | Een volk dat door de wereld stapt |
| gritando: ven, Señor | Roepend: kom, Heer |
| Un pueblo que busca en esta vida | Een volk dat in dit leven zoekt |
| la gran liberación | de grote bevrijding |
| 1. | |
| Los pobres siempre esperan el amanecer | De armen wachten nog altijd op het aanbreken |
| de un día más justo y sin opresión. | Van een rechtvaardiger dag, zonder verdrukking |
| Los pobres hemos puesto la esperanza en Tí | Wij armen hebben onze hoop op U gevestigd |
| Libertador | Bevrijder |
| 2. | |
| Salvaste nuestra vida de la esclavitud | U hebt ons leven van de slavernij verlost |
| Esclaves de la ley, sirviendo en el temor | Slaven van de wet, dienend in angst |
| Nosotros hemos puesto la esperanza en Tí | Wij hebben onze hoop op U gevestigd |
| Dios del amor | God van de liefde |
| 3. | |
| El mundo, por la guerra, sangre sin razón | De wereld, door de oorlog, bloed zonder reden |
| Familias destrozadas buscan un hogar | Uiteengerukte families zoeken een thuis |
| El mundo tiene puesta su esperanza en Tí | De wereld houdt zijn hoop op U gevestigd |
| Dios de la paz | God van de vrede |
17. Caminhando
| Geraldo Valdré schreef dit lied op het einde van de woelige jaren ’60. Er was toen een militaire dictatuur aan de macht in Brazilië. Met zijn liederen kloeg hij de politieke en sociale situatie aan. Van al die liederen is Caminhando het meest bekende en invloedrijke geweest. Bij het verschijnen van het lied, werd het onmiddellijk verboden door de militaire machthebbers, omwille van de “subversieve woorden, de belediging aan de soldaten en het feit dat het als slogan kan worden gebruikt tijdens studentendemonstraties”. De militairen hadden gelijk: het lied groeide uit tot een van de belangrijkste Braziliaanse protestliederen, gezongen tijdens optochten en bijeenkomsten. |
| Geraldo Valdré moest Brazilië ontvluchten. In 1973 mocht hij terugkeren op voorwaarde dat hij zich publiekelijk distancieerde van de politieke boodschap van zijn liederen. Dat deed hij, en sindsdien is hij van het politieke toneel verdwenen. |
| Dit lied gaf de naam aan ons koor. Toen in 1996 een groepje ex-koorleden van Pati-Pati, het solidariteitskoor van de K.U.Leuven, een nieuw koor oprichtten om te blijven zingen in de geest van Pati-Pati, moest er een naam gezocht worden. Daarbij stootten ze op dit lied dat een Braziliaanse student enkele jaren ervoor in Pati-Pati had aangebracht. De woorden en de muziek deden de rest. |
Tekst: G. Vandré
Muziek: G. Vandré
| Caminhando e cantando e seguindo a canção Somos todos iguais braços dados ou não Nas escolas nas ruas, campos, construções Caminhando e cantando e seguindo a canção | Met zijn allen zijn we onderweg en zingen ons lied verder We haken onze armen in elkaar, want we zijn allen tegelijk Op school, op straat, op het veld of op de bouwwerf We zijn allen gelijk en zingen hetzelfde lied |
| Vem, vamos embora, que esperar não é saber Quem sabe faz a hora, não espera a contecer | Kom, waarop nog wachten, zoals wie niet weet waarheen Wie weet wat er te doen staat, heeft de toekomst in de hand |
| Pelos campos há fome em grandes plantações Pelas ruas marchando indecisos cordões Ainda fazem da flor seu mais forte refrão E acreditam nas flores vencendo o canhão | Op het platteland heerst honger op de uitgestrekte velden In de stad lopen massa’s mensen onzeker rond Ze geloven dat er een weg is die over bloemen loopt Dat je met bloemen kanonnen kan tegenhouden |
| Há soldados armados, amados ou não Quase todos perdidos de armas na mão Nos quartéis lhes ensinam uma antiga lição De morrer pela pátria e vivir sem razão | Overal zie je gewapende soldaten, zelden bemind Ze lijken verloren met hun wapens in de hand Want in de kazernes leert men een oud gebod Sterven voor het vaderland en te leven zonder rede |
| Nas escolas, nas ruas, campos, construções Somos todos soldados, armados ou não Caminhando e cantando e seguindo a canção Somos todos iguais braços dados ou ão | Op school, op straat, op het veld en op de bouwwerf Gewapend of niet, we zijn allemaal soldaten We zijn allen onderweg en zingen ons lied We haken onze armen in elkaar, want we zijn allemaal gelijk |
| Os amores na mente, as flores no chão A certeza na frente, a história na mão Caminhando e cantando e seguindo a canção Aprendendo e ensinando uma nova lição | Onze geliefden in gedachten, de bloemen op de grond We zijn zeker van ons stuk. Met onze geschiedenis in de hand Stappen we vastberaden door en zingen ons lied We hebben inzicht gekregen en willen dit doorgeven |
18. An Irish Blessing
Tekst: Ierse traditional
Muziek: M. James, E. Moore jr.
May the road rise to meet you.
May the wind be always at your back.
May the sun shine warm upon your face,
The rains fall soft upon your fields
And until we meet again,
Until we meet again,
May God hold you in the palm
Of His hand…
